كتاب بحار الانوار دائرة‏المعارف عظيم روايى شيعى است كه توسط مرحوم علامه محمد باقر مجلسى از علماء زمان صفويه نگارش يافته و در اين كتاب قريب به اتفاق روايات شيعه جمع آورى شده است. اين كتاب در يكصد و ده جلد منتشر شده است.
علامه مجلسي (ره ) و كساني كه همانند ايشان بوده و هستند, داراي دو گونه كار در زمينه احاديث اند: 1- گردآوري و طبقه بندي , 2- نقد و بررسي .
كسي كه اندك اطلاعي در مورد آثار علامه مجلسي (ره ) داشته باشد به آساني در مي يابد كه روش آن مرحوم در بحارالانوار گردآوري و طبقه بندي بوده است . كاري كه هر محققي در آغاز كار تحقيق بايد به آن بپردازد. كار علامه مجلسي در زمان خود كار بسيار لازم و ضروري بوده است ; چرا كه شيعه قرن ها در تحت فشار دستگاه هاي حكومتي بوده و از همين رو بسياري از احاديث و آثار آن نابود شده بود و يا در خطر نابودي قرار داشت . بقاي كتاب و حديث نيز در آن زمان به نوشتن و انتشار دستي وابسته بوده است . از اين رو اگر كتابي نوشته نمي شد واز روي آن نسخه هاي متعدد منتشر نمي گرديد, از بين مي رفت ; چنان كه آثار فراواني از بزرگان عالم اسلام به همين دليل و به دليل حوادث و پيشامدها, از بين رفته است . علامه مجلسي (ره) در روزگار كوتاهي كه فرصتي براي شيعه پديد آمده بود (نسبت به تاريخ اسلام ) همت نهاد و كتاب هاي رو به نابودي شيعه را از اقصي نقاط عالم اسلام گردآوري و به طبقه بندي احاديث و تبويب آنها همت گماشت , حاصل اين كار مجموعه گران قدر ‹‹بحارالانوار›› و نيز ‹‹عوالم بحراني ›› است .
شأن محقق در مرحله تتبع تنها گردآوري است ; اما علامه مجلسي (ره) چهره ديگري دارد كه آن چهره نقد و بررسي است . كتاب شريف ‹‹مرآه العقول ›› -كه شرح و نقد علمي ودقيق كتاب گران قدر كافي است - اين جايگاه علامه را به روشني آشكار مي سازد. متأسفانه برخي كه از وادي تحقيق دورند, تنها يك چهره كار را ديده اند; گرچه آن نيز در جاي خود كاري لازم و ضروري بوده است (گردآوري ) و اگر بنا باشد محدث رواياتي را كه فقط به نظر او صحيح مي رسد گردآوري كند, اين كار عوارض بسيار نامطلوبي را در پي خواهد داشت : اولا, بسياري از احاديث به دليل عدم نقل (به ويژه در گذشته ها) متروك و محجور مي ماند و كم كم از بين مي رفت . ثانيا, نظر محدث نوعا نظري است اجتهادي كه بر طبق مباني خود آن را برمي گزيند. چه بسيار مواردي كه محدثي حديثي را صحيح مي داند ولي محدث ديگر بر طبق ادله آن را رد مي كند و برعكس . بنابراين حذف روايات , بستن راه تحقيق به روي ديگران است . چه بسا امروز بعضی از احاديث در بعضی از موضوعات فهميده نشوند; ولي فردا همان حديث راه گشاي آيندگان باشد و... و يا با نقطه نظرهاي اجتهادي تازه , راه براي اثبات صحت سند آن فراهم گردد.
واما اینکه نوشته اید به نقل از آقای مکارم که در بحار حدیثی آمده که ائمه سیزده نفرند به این صراحت ظاهرا در بحار روایتی نیامده چرا در برخی روایات این گونه امده که ائمه دوازده نفرند از اولاد علی علیه السلام ویا از اولاد فاطمه که نتیجه این حدیث با توجه به اینکه امیر مؤمنان از اولاد حضرت فاطمه زهرا نیست این است که ائمه باید سیزده تن باشند , لکن این روایت را برخی این گونه توجیه کرده اند که این روایات از از باب تغلیب است یعنی از اين جهت که اکثر ائمه واغلب قریب به اتفاق از اولاد آن حضرت هستند گفته شده دوازده نفرند از اولاد فاطمه( س )ویا از اولاد علی علیه السلام .

منبع: پرسمان